Năm 2025, thương mại toàn cầu tiếp tục đối mặt với nhiều biến động. Trong khi Hoa Kỳ vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, thì xu hướng gia tăng các biện pháp phòng vệ thương mại và điều chỉnh thuế quan đang đặt ra không ít thách thức đối với các doanh nghiệp Việt.

 

1. Mỹ gia tăng các biện pháp bảo hộ – Xu hướng không thể xem nhẹ

Dưới khẩu hiệu “Bảo vệ sản xuất nội địa và công bằng thương mại”, Hoa Kỳ đang tăng cường áp dụng:

• Thuế chống bán phá giá (Anti-dumping duties)

• Thuế chống trợ cấp (Countervailing duties)

• Điều tra gian lận xuất xứ và lẩn tránh thuế

• Yêu cầu truy xuất nguồn gốc, kiểm tra hồ sơ hải quan, C/O chặt chẽ hơn

Các mặt hàng nguy cơ cao bao gồm:

• Đồ gỗ và nội thất
• Thép và sản phẩm cơ khí
• Dệt may
• Thủy sản (đặc biệt là tôm và cá tra)
• Năng lượng tái tạo (pin mặt trời, thiết bị lưu trữ)

2. Tác động thực tế đến xuất khẩu của Việt Nam

Giảm năng lực cạnh tranh về giá

Khi bị áp thuế từ 30%–200%, nhiều mặt hàng mất lợi thế giá, khách hàng Mỹ chuyển hướng sang nước khác như Mexico, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ…

Tăng rủi ro chậm trễ, giữ hàng tại cảng

Hàng hóa thuộc diện điều tra hoặc bị nghi ngờ có thể bị kiểm tra kỹ, dẫn đến chi phí lưu kho, phạt hợp đồng, mất đối tác.

Gia tăng chi phí tuân thủ, kiểm toán, chứng minh nguồn gốc

Doanh nghiệp phải đầu tư thêm vào hồ sơ chứng từ, truy xuất chuỗi cung ứng, thuê tư vấn pháp lý hoặc luật sư tại Mỹ khi bị điều tra.

3. Một số vụ việc tiêu biểu gần đây

• Tháng 1/2025: Mỹ khởi xướng điều tra chống bán phá giá với pin lưu trữ điện từ Việt Nam

• Năm 2024: Gỗ dán Việt Nam bị áp mức thuế tạm thời do nghi ngờ sử dụng nguyên liệu Trung Quốc
• Tôm Việt Nam: Bị Mỹ áp dụng mức thuế chống bán phá giá trung bình 4.58% sau kỳ rà soát hành chính lần thứ 19
• Dệt may: Mỹ thắt chặt quy định liên quan đến nguyên liệu có xuất xứ từ khu vực Tân Cương – ảnh hưởng đến khả năng sử dụng vải sợi nhập từ Trung Quốc

4. Doanh nghiệp Việt cần làm gì để thích ứng?

Chủ động nắm bắt thông tin và cảnh báo sớm

• Theo dõi cảnh báo từ Bộ Công Thương, Cục Phòng vệ thương mại, thương vụ Việt Nam tại Mỹ
• Xây dựng đội ngũ chuyên trách theo dõi chính sách và phản hồi thị trường

Minh bạch hóa chuỗi cung ứng và hồ sơ xuất xứ

• Rà soát kỹ chứng từ C/O, hợp đồng mua nguyên liệu, quy trình sản xuất
• Ứng dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc bằng blockchain, mã QR…

Tham gia hiệp hội, phối hợp khi bị điều tra

• Các hiệp hội như VASEP, VITAS, VIFORES… thường hỗ trợ doanh nghiệp xử lý vụ việc và tiếp cận luật sư quốc tế

5. Cần tư duy chủ động thay vì bị động

Xuất khẩu vào thị trường Mỹ không còn là “miếng bánh dễ ăn” như giai đoạn trước. Sân chơi này ngày càng chuyên nghiệp, nhiều luật lệ và cạnh tranh cao. Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp có chiến lược dài hạn, đầu tư đúng chỗ và tuân thủ chặt chẽ, thì vẫn có thể giữ vững chỗ đứng và thậm chí vươn xa hơn.

 

Kết luận

Chính sách thuế quan và phòng vệ thương mại của Hoa Kỳ là vừa rào cản – vừa động lực buộc doanh nghiệp Việt nâng cấp toàn diện. Trong bối cảnh thương mại quốc tế biến động không ngừng, doanh nghiệp cần:

• Hiểu luật – Tuân luật – Chủ động thích ứng
• Tăng cường nội lực – Nâng cao giá trị gia tăng
• Xây dựng thương hiệu Việt Nam gắn liền với chất lượng, trách nhiệm và bền vững

Đầu tư vào kiểm soát rủi ro hôm nay chính là bảo vệ thị trường ngày mai. Và chúng tôi – Noble Network sẽ luôn đồng hành cùng quý doanh nghiệp trên con đường xây dựng và phát triển mối quan hệ thương mại quốc tế song phương Việt Nam – Hoa Kỳ một cách an toàn và bền vững.